Labial Füzyon Nedir?

Labial Füzyon Açılması

Labial füzyon, genital bölgedeki iç dudakların çeşitli sebeplerle birbirine yapışmasıdır. Halk arasında “rahim ağzının kapanması” veya “rahimde yapışıklık” olarak adlandırılsa da aslında ortaya çıkan durumun rahimle hiçbir ilişkisi yoktur. Yapışıklıklar iç dudakların kısmen yapışması veya vajina girişini tamamen kapatacak düzeyde tam yapışıklık şeklinde olabilir.

Labial füzyon nedir?

Labial füzyon, labia minoraların (iç dudak) birbirine yapışmasıdır. ‘Labial sineşi’ , ‘labial aglütinasyon’, ‘Labial adezyon’ ve ‘Vulvar sineşi’ isimleri de verilebilmektedir. Kısmi (parsiyel) veya tam (komplet) yapışıklık olabilmektedir. Genellikle konjenital (doğuştan) meydana gelir. Çocukluk çağında; fizyolojik olarak beyaz, jelatinimsi bir salgı ile yapışıklık olur ve zamanla kendiliğinden düzelir. Erişkin dönemde ise sekonder (herhangi bir hastalık sonucu) olarak gelişebilmektedir.

Labial Füzyon Sınıflandırması

• Parsiyel / Komplet adezyon
• Doğuştan / Sonradan gelişen adezyon

“Sineşi” ve “adezyon” kelimeleri “yapışıklık” anlamına gelmektedir. “Füzyon” ise “birleşme” anlamında kullanılmaktadır.

Labial Füzyon Nedenleri

Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Doğuştan itibaren görülen labial füzyonun nedeni, anneden bebeğe geçen östrojen hormonunun eksikliğine bağlı olduğu düşünülmektedir. Normal şartlarda, östrojen kız çocuklarında genital bölgedeki yapışıklıkları engeller. Bu etki 6 ay- 2 yıl süre ile devam eder. Ancak düşük östrojen seviyesi, kötü ya da aşırı hijyen çocuklarda yapışıklık riskini artırmaktadır.

Erişkinlerde labial füzyon ise östrojen eksikliği, lokal irritasyon ve enflamasyona bağlıdır. Özellikle menopoz sonrası dönemde oluşan yapışıklıkların sebebi de östrojen eksikliğidir. Bunun dışında:

• Sık geçirilen vajinal ve idrar yolu enfeksiyonları,
• Genital bölgeye uygun olmayan sabun,
• Uygun olmayan genital jellerin kullanımı,
• Islak mendille sertçe silme sonucu oluşan mikro travmalar diğer nedenleridir.

Genel olarak mikro travmalar epitel tabakasını zedeleyerek derinin bütünlüğünü bozar ve bunun sonucunda iç dudaklar birbirine yapışarak labial füzyon gelişebilmektedir.

Hangi yaşlarda görülür?

Hayatın erken döneminde olabilmekle beraber, özellikle bebeklerde ve ergenlik öncesi küçük çocuklarda rastlanılabilmektedir. En sık olarak 0-2 yaş arasında görülür. Bu dönemde görülme sıklığı yaklaşık %0.6-3’tür. Diğer taraftan menopoz sonrası dönemde de sıkça rastlanılmaktadır. Üreme çağındaki kadınlarda ise daha nadir görülmektedir.

Labial füzyona sebep olan hastalıklar nelerdir?

Pek çok sistemik hastalık ve dış genital bölgenin deri hastalıkları iç dudaklarda yapışıklıklara yol açabilmektedir. Bunlardan bazıları;

• Vulvar liken skleroz,
• Vulvar liken planus,
• Vulvar distrofiler,
• Vulvar dermatozlar (Vulvanın deri hastalıkları),
• Sık geçirilen vajinal enfeksiyonlar,
• Atrofik vajinit,
• Seboreik dermatit,
• Atopik egzema,
• Behçet hastalığı,
• Steven Johnson sendromu,
• Vulva kanserleri,
• Kadın sünneti,
• Genital bölge cerrahisi veya travma sonrası komplikasyonlara bağlı olarak, gelişebilmektedir.

Labial Füzyon Belirtileri

Çocukluk çağındaki labial füzyon aileler tarafından genellikle fark edilemez, ancak rutin doktor muayenesinde saptanır. Nadiren idrar yapmada güçlük, idrar yapma sonrasında çamaşırın ıslanması (yapışıklığın ardında biriken idrarın gelmesine bağlı) veya idrar yolu enfeksiyonuna bağlı yakınmalar olur.

Erişkin dönemde de çoğu kadın kendisinde var olan bu durumdan habersizdir. Genital yapışmalar, genellikle iç dudakların anüse yakın kısmından başladığı için bir şikâyet oluşturmaz. Ne zamanki yapışma, klitorise doğru yani üst seviyelere ilerlerse bazı problemler ortaya çıkar. Bunlar:

• İdrar yaparken zorlanma, çatallı işeme,
• Sık tekrarlayan vajinal enfeksiyonlar,
• Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları,
• Orgazm ile ilgili problemler,
• Disparoni (cinsel ilişki sırasında ağrı) en sık görülen belirtileridir.

Yapışıklık ileri boyuta geldiğinde, vajina girişi tamamen kapandığından cinsel ilişkinin hiç gerçekleşememesi veya adet görememe gibi ciddi sorunlar da ortaya çıkabilmektedir. Literatürde, idrar çıkışını tamamen kapattığından böbrek yetmezliğine yol açan labial füzyon vakaları da mevcuttur.

Labial Füzyon Tanısı

Yapılan muayenede yapışıklıklar gözle çok rahat görülür. Genital alan düzleşmiştir. Labium minora (iç dudaklar) çok küçük veya yok denecek kadar azdır. Bazı olgularda, anüsten itibaren klitorisi de içerisine alacak şekilde yapışıklıklar ilerlemiştir. Bu durum ‘Gömülü klitoris’ olarak adlandırılmaktadır ve orgazmla ilgili sorunlara yol açabilmektedir. Hatta bazen yapışıklık vajina içerisinde de olabilmektedir.

Labial füzyon nelere yol açar?

Labial füzyon, yapışıklıklara bağlı olarak özellikle mekanik bazı problemlere yol açabilmektedir. Bunlardan bazıları:

• İdrar yaparken zorlanma, idrarın çatallanarak çıkışı,
• Cinsel ilişkiye girememe,
• Cinsel ilişkide ağrı sorunu (Disparoni),
• Genital estetik açısından hoş olmayan görünümler,
• Adet döneminde vajina içine tampon yerleştirememe.

Labial Füzyon Tedavisi

Labial füzyon tedavisi işleminde, hastanın yaşı, adet görme durumu, şikayeti, yapışıklığı derecesi ve bölgesine göre tedavi yaklaşımları değişmektedir. Çocukluk çağı veya erişkinlikte olsun, eğer yapışıklık fonksiyonel olarak bir sıkıntıya yol açıyorsa mutlaka müdahale edilmelidir.

Hafif ve orta düzey yapışıklıklarda medikal tedavi ve elle ayırma, daha şiddetli yapışıklıklarda ise cerrahi müdahale gerekmektedir.

Çocukluk Dönemindeki Genital Yapışıklıklar

Çocukluk çağında görülen yapışıklıklar %90-95 oranında kendiliğinden geçer. Bu nedenle öncelikle ailelerin endişelerinin giderilmesi gerekir. Tahriş ve enfeksiyon durumu ortadan kaldırılarak, düzenli aralıklarla kontrol edilir. Çocuğun bariz şikayeti yoksa ve yapışıklık idrar akışını engellemiyorsa beklenmesi önerilmektedir. Çünkü ergenlikte artan östrojenle birlikte yapışıklık kendiliğinden düzelecektir. Ancak bu süreçte bazı noktalara dikkat edilmelidir. Bunlar:

• Genital bölge ıslak mendil veya sabunla temizlenmemelidir.
• Her tuvalet sonrası temizlik sadece elle ve su kullanılarak yapılmalıdır.
• Bez kullanılan dönemde ise uzun süre bebeğin altı kapalı kalmamalıdır (İdrar ve gaita ile temas en aza indirgenmelidir).
• Temizlik sırasında oldukça nazik olunmalı ve epitelizasyonun sağlanması için buna uygun nemlendirici kremler kullanılmalıdır.
• İç ve dış dudak arasındaki yağ tabakası temizlenmemeli, nazikçe üstten alınmalıdır. Çünkü bu yağ tabakası ortamı nemli tutarak iç ve dış dudakların yapışmasını engellemektedir.

Ayrıca doktorunuzun tavsiyesi ile östrojen içeren kremler de kullanabilirsiniz.

Herhangi bir şikâyet yoksa sadece estetik kaygı ile müdahale etmeye gerek yoktur. Çünkü bu çağlarda genital bölgeye yapılacak her müdahale ileride cinsel hayatı olumsuz yönde etkileyebilir. Travmatize edilerek yapılan açma işlemi sonucu, vajinismus gelişen hastaların olduğu unutulmamalıdır. Ancak, yapışıklık ilerliyor ve şikâyetler görülmeye başlıyorsa aktif tedaviye geçilmelidir.

Labial Füzyon Tekrarlar mı?

Labial füzyon %35 oranında tekrarlayabilen bir hastalıktır. Standart bir tedavisi olmadığı için tedaviler her hastanın durumuna göre şekillendirilir. Uygun tedavi düzenlenmediğinde ise tekrarlama riski oldukça fazladır.

İdrar yapmada zorlanma veya ağrı, disparoni, tekrarlayan vajinal veya üriner sistem enfeksiyonu gibi şikâyetler varsa tedavi şarttır. Bu amaçla medikal veya bazı cerrahi yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler aşağıda sıralanmıştır.

Lokal östrojen tedavisi: Çocukluk çağında görülen labial füzyonun tedavisinde ilk seçenek olarak kullanılır. Östrojen içeren kremler yapışıklık olan alana uygulanır. Standart bir kullanım süresi yoktur, genelde 2-6 hafta kullanımla sonuç alınmaktadır. Yan etkileri nadirdir. Lokal tahriş, kızarıklık, genital bölgede renk değişikliği, kıllanma ve vajinal kanama bunlardan bazılarıdır. Kullanım süresinin sınırlandırılmasıyla yan etkiler rahatlıkla azaltılabilir. Ayrıca, kremin az miktarda ve doğru yere sürülmesi ile bu yan etkiler daha az görülür. Bazen östrojenin sistemik etkisine bağlı olarak, meme üzerinde de yan etkiler meydana gelebilmektedir. Örneğin; ergenlik öncesi kullanımda, memede tomurcuklanma gelişebilmektedir. Meme üzerine etkisi ve vajinal kanama sorunları östrojen kreminin kesilmesi ile düzelmektedir.

Lokal kortikosteroid tedavisi: Genital bölgede enflamasyon varsa bu durumu baskılamak için kullanılır. Ayrıca lokal östrojen tedavisinin yeterli olmadığı olgularda ikinci seçenek olarak da kullanılmaktadır. Liken skleroz hastalarında tercih edilen medikal tedavidir. Uzun süre kullanımda ciltte incelme yapabileceğinden kullanım süresi 2-3 ay ile sınırlandırılmalıdır.

Manuel seperasyon (Elle ayırma): Yapışıklıkların alet yardımı ile veya elle tutularak künt olarak (kesmeden) açılmasıdır. Bu işlem sırasında lokal anestezik kremler kullanılmaktadır. Çocukluk çağında şikayeti olmayan labial füzyon durumlarında elle ayırma işlemi yapılmamalıdır, aksi takdirde yeniden yapışma gerçekleşecektir.

Cerrahi seperasyon (Cerrahi ayırma): İleri düzeyde yapışıklıklarda uygulanır. Elle açılamayan sert yapışıklıklarda tercih edilir. Lokal veya genel anestezi altında uygulanır.

Manuel veya cerrahi seperasyondan sonra, lokal östrojen veya vazelin uygulaması önerilmektedir. Amaç tekrar oluşabilecek yapışmanın önüne geçmektir. Östrojen içerikli kremin, işlem sonrasında ne kadar süre kullanılacağı konusunda kesin görüş birliği ise yoktur. Yan etkilerinden dolayı bu süre oldukça kısıtlı tutulmalıdır. Genellikle 1-2 hafta kullanım ile füzyonun tekrarlama riski azaltılmış olacaktır. Sonrasında 6-12 ay lokal vazelin kullanılarak bu risk daha da azaltılmış olur.

Separasyon sonrası, östrojen yerine (yan etkilerinden dolayı) kortikosteroid içeren krem veya sadece vazelin uygulamasını tercih edin doktorlar da vardır. Yapılan çalışmalarda; ayırma işlemi uygulandıktan sonra tek başına lokal vazelin uygulanması ile yapışıklığın tekrarlama riskinin en aza indiği gösterilmiştir. Böylelikle, östrojen veya kortikosteroid içeren kremlerin yan etkilerden de korunulmuş olacaktır.

Menopoz sonrası gelişen labial füzyonda lokal östrojen kremleri kullanılabilir. Öncesinde meme muayenesi şarttır. Çünkü; her ne kadar uygulama lokal etkide olsa da östrojenin bazı sistemik etkileri de olabilmektedir. Bu nedenle memede kanser veya kanser öncüsü bir durum olmamalıdır. Memenin değerlendirilmesi muayene, meme ultrasonu ve mamografi ile yapılmaktadır.

Yapışıklık vajinaya kadar ilerlemişse dilatör egzersizleri de tedaviye eklenmelidir. Bu sayede vajinaya hem esneklik kazandırılmış olunur, hem de yapışıklığın tekrarlama riski azalır.

Liken Skleroz Hastalığı

Liken skleroz hastalığı kaşıntı, ağrı ve genital bölge yapışıklıkların eşlik ettiği, vücudun belli bölgelerinde derinin incelmesi ile seyreden, kronik ve ilerleyici bir deri hastalığıdır. Labial füzyon bazen hafif bazen de tüm vulvar mimariyi bozabilecek ölçüde oldukça yaygın şekilde görülebilmektedir.

Liken skleroz %85-98 oranında anogenital bölgede (İç ve dış dudaklar, klitoris, perine ve anüs) şikayetler oluşturmaktadır. Herhangi bir yaşta ortaya çıkabilmekte olup, tam olarak nedeni bilinmemektedir. Genetik yatkınlıklar, enfeksiyonlar, irritasyonlar ve hormonal değişimler sorumlu tutulmuştur. Vücudun kendi kendisi ile savaşı şeklinde “otoimmün hastalık” olduğu da düşünülmektedir.

Liken sklerozda, anogenital bölgede enflamasyon (yangısal süreç) gelişerek deride incelmeler meydana gelmektedir. En sık belirtisi kaşıntıdır. Bunun dışında yanma, batma ve ağrı olabilir. Liken sklerozun kesin tanısı deriden alınan biyopsi örneğinin patolojik incelenmesi ile konulmaktadır.

Liken skleroz hastalığına bağlı genital yapışıklıklar ve labial füzyon; cinsel ilişki ağrı, cinsel ilişkiye girememe ve idrar yaparken zorlanma gibi bazı şikayetlere yol açmaktadır. Tedavide medikal yöntemler uygulanabileceği gibi genital PRP, lazer uygulamaları ve kök hücre uygulamaları da yapılabilmektedir.

Bazı durumlarda ise genital bölgedeki yapışıklıkların cerrahi olarak açılması da yapılabilmektedir. Ancak bunun öncesinde hastalık medikal yöntemlerle mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Çünkü liken skleroza bağlı yapışıklığın nüks etme (tekrarlama) oranı oldukça fazladır. Bu amaçla; cerrahi müdahale sonrası lokal kortikosteroid içerikli kremler verilir. Ayrıca genital bölge masajları ve dilatör egzersizleri nüksü önlemede kullanılan diğer yöntemler arasındadır.

Vulvar Distrofiler

Hipertrofik vulvar distrofi. Ok, genital bölgedeki renk değişimini ve enflamasyonu göstermektedir.

Hiperplastik vulvar distrofiler, genital bölgede kronik kaşıntılar ile seyreden bir grup hastalıktır. “Squamöz Hücre Hiperplazisi” olarak da bilinmektedir. Zamanla deri kalınlaşmakta, rengi grileşmekte ve kaşıntılara bağlı olarak çatlaklıklar gelişmektedir.

Yoğun kaşıntılar, irritan maddelere bağlı olarak gelişen enflamasyona (yangısal sürece) bağlıdır. Enflamasyon ne kadar yoğunsa şikâyetler de o ölçüde fazladır.

Hiperplastik vulvar distrofiler, kadınlarda genital bölgede yapışıklıkları ve labial füzyon sorununa da yol açabilmektedir.

Tedavide kortizon içeren kremler, testosteron kremleri kullanılabilmekle beraber ileri düzey yapışıklıklarda cerrahi olarak diseksiyon işlemleri de uygulanmaktadır. Ayrıca lazer, genital radyofrekans ve PRP işlemleri de yeni ve umut verici yöntemler arasındadır.

Labial Füzyon Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Labial füzyon tedavi edilse bile tekrarlama riski oldukça fazladır. Dikkat edilecek hususlarla bu risk en aza indirgenebilmektedir. Alınabilecek önlemler:

Genital hijyeninize dikkat ediniz: Hangi yöntem kullanılmış olursa olsun, tedavi sonrasında genital bölge hijyeninin devamlılığı sağlanmalıdır. Kötü hijyen ne kadar zararlıysa, aşırı hijyenin de deri bütünlüğünü bozduğu ve yapışmaya zemin hazırladığı unutulmamalıdır.

Genital bölge temizliği için deri PH’sına uygun yıkama jellerini tercih ediniz: Temizleme tahriş edici tarzda değil, elle nazikçe yapılmalıdır.

Enfeksiyon varlığında doktorunuzun tavsiyesi ile uygun tedaviye başlayınız: Deri bütünlüğünün korunması için epitel destekleyici kremler (bepanthen, fito, vs.) de önerilenler arasındadır.